Aşmard-çe qəpi səbəsojə vəsləy, çe predmeti aşmardi iyən çe əy reçə nişon doydə.Bə Çand?Çanədə? Çandminə? Kom? parson hay doydə.

Tolışə zıvonədə aşmardon 3 curə bedən: Soyə,pesoxtə,saxt.

1.Soyə aşmardon bə əv aşmardon votə bedən ki, əvon çı i qılə sıxaniku bə miyon beşən: i,dı,se,sa(d),həzo.

2. Pesoxtə aşmardon bə əv aşmardon votə bedən binim əvon dı qılə sıxani bə ico vardeku bə miyon beşən: vistı nəv, sadı da,həzo çıl i.c.ç (ijən co çiyon)

Tolışə zıvonədə yonzə, donzə, senzə, çordə, ponzə, şonzə,havdə,həjdə, nonzə aşmardonən pesoxtə aşmardonin. Qirəm vir səğandəmon, bəvindemon ki, bə əvonədə kali soyə aşmardon rizon hestin :donzə-dı; senzə-se; çordə-ço; ponzə-penc;şonzə-şəş; havdə-haft; həjdə-həşt. Çoknəy zındəyon, çe əmə zıvonədə fleksiya holon veyin, yəni sıxanon ıştə bıniku ovaxtedən (əvəz bedən). Həmən, çe əmə zıvon ve ğədimə zıvone. Im aşmardon, sıxan ni, navko, çe əmə zıvonədə bə miyon beşeyədə co, dırozə formadə oko doə bıən. Soron,əsron dəvardən, ıştə randəşon bə ım aşmardınoşon jə. Tolışə zıvoni nıvıştəyış bıəni, sıxanon qəpədə oko doə bıən,bo ki çoknəy rohət bıə, jəqonəyən votəşe, jəqonəyən bə zıvon nıştə. Nıvıştəy bıəni ki, çe ım aşmardon navkonə forma nıvıştə bıbu, bə əmə bo bırəso. Bə ım holi linqvistikada reduksiya votedən. Qirəm nıvıştəyımon bıəbəy, bo əməno ısət ımoni oco kardey rohət əbi. Mande ısət çe ım aşmardon navkonə holi bə miyon bekardey ıştəni bə fərziyəon pebəno. Həmən, çe əvon navkonə forma (çəmi) bə miyon noy ni çımı məğsəd. Ve şoğinə hole ki, co Hind-Avropa zıvononədən yonzəku detobə nonzə aşmardəy bə çe əmə aşmardəy mandə. Timsal, rusi zıvonədə 1-один; 11-одиннадцать (один+на+дцать (дцать-ğədimə slavyanə zıvonədə “da” mənə doydə), 2-два; 12-двенадцать (две+на+дцать) i c.ç.

Bə inqilisi zıvoni vir səğandəmon:4-four{fo:}; 14-fourteen(four+te(e)n); 5-fife; 15-fifteen (fif(e)+te(e)n).

Bə ım vırədə bə kali co aşmardonən reduksiya şey pexəvəyım pidə. Çe əmə bənəy vis (20),si (30),şes (60),sa (100) zınə aşmardon navko co formaonış bıə:

Vis – vist

Si – siv

Şes – şest

Sa – sad.

Im aşmardon co oko doə beədə, çoknəy navkoən bıə ım barədə votəme, qəpədə rohət beyro,orəxnə samitışon eqıniyə. Imən bo qəpi qılə normalə hole. Zıvoni nıvıştəy nıbe səbin, çı ım aşmardon navkonə forma bə əmə oməni rəsəni. Mande çe əvon navkonə formaon pesoxtə aşmardon dılədə mandə: vistı se, sivı penc, şestı nəv,sadı da.

3. Saxtə aşmardon. Imon əv aşmardonin ki, əvon se iyən ve aşmardon bə ico oko doyku bə miyon beşedən: sadı şestı penc, da həzo haft sa vistı dı, nəv milyon həşt sa penco şəş həzo penc sa çılı se .

Aşmardon bə çe əvon doə mənə anqıl dı curə bedən:

1. Soyə aşmardon.

2. Reçə aşmardon.

Soyə aşmardon əv aşmardonin ki,binim əvon çe predmeti aşmardi nişon doydən. Əvon ıştənən se curə tispirışon heste:

1. Bərmalə soyə aşmardon.

2. Ənəbərmalə soyə aşmardon.

3. Notəmomə soyə aşmardon.

Bərmalə soyə aşmardon predmeti dırıstə aşmardi nişon doydən. Bə Çande qılə? Parsi hay doydən:se, penc, şəş. sa(d) i c.ç. Bərmalə aşmardon iyən de nomon arədə numerativə sıxanon oko doə bedən ki, əvon jintono bıəyonin:

Xonəxo-da xonəxo mehmon.

Sə- sa sə pəs, penc sə xıyzon.

Qılə-dı qılə vəncin.

Qit-i qit məşo, da qit bili, çəş qit mıv.

Dast- dı dast olət

Çəşmə-se çəşmə kə

Tikə-i tkə nun

Fol- İ fol ku

Qılə – i qılə asp, i qılə odəm, se qılə həmro

Kuz – İ kuz qamək, şəş kuz havzə(zımıstoni) dı kuz xıyo.

Koç – i koç moy

Moğnə – İ moğnə piyozə donə

Sulə – İ sulə ğənd, dı sulə biə

Purşə – İ purşə nun, purşəy qandım, purşəy aləf

Çətvər- İ çətvər şıt

Put – Donzə put cəv.

Kəvıj- i kəvıj arzın

Nimkəvıj – Nimkəvıji sus

Qirvənkə – Dı qirvənkə sesəkə ruən

Mışt- İ mışt bırz

Manqıl- Dı manqıl ordə

Pebır – i pebır nun, dı pebır loku

Vanqonə – Se vanqonə aləf, i vanqonə cəvə balım

Şot – İ şot zəmin,dı şot hi

Qəm – İ qəm, ço qəm

Qəz – İ qəz jiə, da qəz ter

Vıjə – İ vıjə zəmin

Çak – İ çak vırə

Və – İ və jiə, dı və ter

Vəslə- İ vəslə nun

Latə – İ latə mol, i latə zəmin

Şələ – Dı şələ aləf, se şələ ezım

Huşə – İ huşə qandım, dı huşə cəv

Ənəbərmalə aşmardon, çe predmeton təqribi aşmardi nişon doydən, bə Çanədə? parsi hay doydən.Tolışə zıvonədə ənəbərmalə aşmardon ımonin:kam,ve,xəyli,kamişəvoy,cınqırti,ənəhoy,zınqıri, i-dı, se-ço, penc-şəş,haft-həşt i c.ç. Timsal: zınqıri tırşə, pec-şəş qılə sef,ənəhoy arzın.

Notəmomə aşmardon əv aşmardonin ki, dırısti i poə,ya i vəslə nişon doydən,bə Çanədə? parsi hay doydən.:daədə se,pencədə dı,saədə həşto i c.ç. Timsal: Cəvi daədə se poə, sefi həştədə dı poə.

Reçə aşmardon. Reçə aşmardon çı predmeti reçə nişon doydən, bə Çandminə? Kom? parson hay doydən. Im tispir aşmardon bə aşmardi bınə -minə ğuloğə omujən kardey bə miyon beşedən:iminə,dıminə, penco şəşminə,sadı vistı haftminə i c.ç.Timsal: penco iminə sor, dıminə kitob,həştminə sinif.

Reçə aşmardon se curə nıvıştə bıəninin:

1. De hərfi: şestı iminə, həşto pencminə.

2. De ərəbi rəqəmon: 1-minə, 174-minə, 74584-minə.

3. De Roma rəqəmon: II , III, V, VII.

Aşmardon cumlədə təyini vırədə bedən.