1.İlk əzca kitabını yazan -İbn Baytar

2.İlk qitə səyahətnaməsini yazan – İbn Battuta

3.Fosforu ilk tapan – Bəşir

4.İlk kimya laboratoriyasını quran – Cabiribn Həyyan

5.Göyqurşağını ilk dəfə elmi izahını verən – Qutbəttin Şirazi

6.Səsin fiziki açıqlamasını ilk dəfə izah edən – Fərabi

7.Optikanın təməllərini qoyan – İbn Heysəm

8.Günəşin üzərindəki ləkələri ilk dəfə tapan – Fərqani

9.Dünyanın döndüyünü kəşf edən – Əl Biruni

10.Onluq kəsrləri ilk dəfə işlədən -Qiyasəddin Cəmşid

11.Triqonometriya kitabını yazan – Nəsrəddin Tusi

12.Triqonometriyanı ilk dəfə tapan – Battani

13.”0″rəqəmini kəşf edən – Xarəzmi

14.”Kiçik qan dövranı”nı tapan – İbnnünnəfis

15.Retina təbəqəsini tapan – İbn Rüşd

16.Vərəm mikrobunu tapan – Kambur Vesim

17.Vəbanın yayılan olduğunu aşkar edən – İbn Xətib

18.İlk kağız fabriki quran – İbn Fazil

19.Çiçək xəstəliyini kəşf edən – Razi

20.Mikrobu ilk tanıtdıran – Ağşəmsəddin

21.İlk göz əməliyyatı edən – Əmmar

22.İlk xərçəng əməliyyatı edən – Əli ibn Abbas Tarixdə iz qoymuş İslamın İltibah Dövrü barədə Qərb filosof və tarixçiləri, hətta məşhur ateistlər belə qeyd ediblər.

Onlardan ən məşhurlarına baxaq: Məşhur spektik, xristianlıq tənqidçisi olan filosof Bertran Rassel yazır: “Bizim 699 ilə 1000-ci illər arasındakı dövrü “qaranlıq əsrlər” olaraq xarakterizə etməyə meyilli olmağımız, baxış nöqteyi-nəzərimizin nə qədər də Qərbi-Avropa ilə məhdud olmasına bir dəlildir. Həmin illərdə Hindistandan İspaniyaya kimi möhtəşəm İslam mədəniyyəti çiçəklənirdi. Sözügedən dövrdə xristianlıq üçün itki, eyni zamanda bütün sivilizasiya üçün itki demək deyildi, vəziyyət tam əksinə idi. Biz elə zənn edirik ki, mədəniyyət, Qərbi-Avropa mədəniyyətidir. Ancaq bu çox dar bir baxış tərzidir.”

[History of Western Philosophy, London, 1948, p. 419]

Mubariz Humanović