Navsıxan çiçe? Navsıxan obyekti de subyekti aradə rəvimon onə səbəsoj nıbə ( ozod nıbə) sıxanonin. Cumlə iyən ibəsıxanonədə nomon, əvəzəkon, aşmardon co sıxanonku sintaktikə şıkırəti nişo doydən.Navsıxanon səbəsoj oko doə bedənin. Əvon hejo ya bə nomi ( isim) yaən nomi vırədə oko doə bıə sıxani omujən bedən.

Çoknəy bəsə dəşedəmon, navsıxanon cumlədə bənəy səbəsojə cumlə əhəşi vırədəən doə bedənin. Çəmə zıvonədə  qırd vey oko doə bıə navsıxanon ımonin:

ə, bə, çe (qeyri muəyyən), çı (muəyyən),çə,bo, bı, de.

bəmə – bə əmə

çəmə – çı əmə

çımon – çı ımon.

çəvon – çı əvon.

bəştə – bə ıştə.

bəşmə – bə şımə.

bəvon – bə əvon

boştə – bo ıştə

dəvon – de əvon

Yəni ımon ( navsıxan – sıxan) dəçıkən iqlə sıxan bıən. Qəpədə,ehanə vir səğandəmon, bəvindemon ki, //çəmə// vote //çı əmə// votesən rohəte. Imən bo zıvoni qıləy normalə hole. Soron, əsron, roqardışon bə sıxanon randəşon jə, sıxanonən ıştə iminə çəmədə beşedən co çəm səydən. Bə jıqo holi çəmə zıvonədə peqınie bedə.Çumçıko çoknəy binim zınedon, çəmə zıvoni nıvıştəyış bıə ni. De ımi anqıl , bə şımə çoçin ome bəzıney. Mande əmə ıştə zıvoni jiyemon pidə, bəçəyro bı roədə bə həşimon. Bı jıqo çiyon bəpe çok pape bıbəmon. Im əv niki əmə bıvotəmon ( bəmə,çəmə,boştə, boşmə) iqlə sıxanin. Imi hiç curə votey əbıni. Çumçıko ım sıxanon çı əmə zıvonədə co kontekstonədə oko doə bedən. Timsal:

Bə odəmi, bə kinə, bə kitobi.

Çı odəmi, çı kinə, çı kitobi.

Bo odəmi, bo kinə, bo kitobi.

Qirəm əmə pidəmonebu ki, çı əmə zıvon bıjiyo, bəvədə  bəpe ıştə zıvonədə bınıvıştəmon, bahandəmon. Bı çımiroyən əmə bəpe bə zıvonşunosəti dəsturon pemandəmon. Çı əvonədən qıləyni orfoqrafiya ( sərost nıvıştey) iyən orfoepiya ( sərost qəp jəy) dəsturonin. Yəni nıvıştəyədə:

bə əmə

çı əmə

çı ımon

çı əvon

bə ıştə

bə şımə

bo əvon

bo ıştə

de əvon

Qəpədə ısətboy:

bəmə

çəmə

çımon

çəvon

bəştə

bəşmə

bəvon

boştə

bəvon –  votey sərost bəbey. Çımı ğurbinə xəlğ, qirəm şımə pidəyone çı əmə zıvon bıjiyo, çı əmə xəlğ bıjiyo, çı əmə zıvonədə qəp jəy, həmən nıvışte lazime. Həşi lazimeki, çe əmə çəşonən, dastonən bı ımi pemıjiyo. Bıji çımı ğurbinə xəlö, çımı ğədimə, qəncinə zıvon!

Diana Montgomeri