Saxtə sıxanon az bə sıxanon votdəm ki, əvon çe əmə zıvonədə kam oko doə bedən, ya virədə beşən, yaən çe əvon vırədə co zıvonon sıxanon oko doə bedən. Sıxanon veyni ıştə iminə formaşon qin kardə, ımən de çe əmə zıvoni ədəbi nıvıştəy nıbe anqıle. Çe əmə zıvoni çandi çand sorone nıvıştəyış ni,  odəmon sıxanon çoknəy bə əvon rohəte, jəqo oko doəşone, çe əvon fərzəndonən jəqo məse səbin jəqo oko doəşone. Jıqo edəseədə odəmonku qıno ni: tolışə zıvon məktəbonədə omutə bedəni ki, hırdənon əyo omuton. Televiziya ni, radio ni ki, əğılon  bıməson, virədə oqəton. Mande ım əv ni ki, çe əmə pi-pışkon, hejo cıvononən bə çı əmə moə zıvoni jıqo sardon bırəviyon. Im xətokorətiey! Əmə har ro ıştə zıvoni oqəte, əy ovc kardero həşəniniimon! Əve az ijən ıştə qırdə kardə kali sıxanon bə şımə edaştedəm:

Aşbul—икра—kürü.

Bandəm ( bandənə) —жгут из рисовой соломы–düyü samanından hörülmüş ip.

Bunq—   печаль, скорбь–qəm, kədər

Qəşti—корабль–gəmi

Qəştivon— матрос–matros

Qurə–дикобраз-vəhşi heyvan

Quş eğandey—слушать–qulaq asmaq

Ğal,ğaliəti—развлечение–əyləncə

Ğaltəğ—седло–yəhər

Ğoymə–вертикальный столб, фундамент дома–evin dirəyi

Dastbəvərzin—подходящий– əlverişli

Dastpardəy—задание–tapşırıq

Dom—сеть–tor

Duqələboz—хитрец–hiyləgər

Kənul—подрезка фруктовых деревьев–meyvə ağaclarını budamaq

Iştəni kəşey—зазнаться–lovğalanmaq

Lis—прожорливый–acgöz

Məçə do—липа–cökə

Nimroxun—средняя лесистая часть Талышских гор–Talış dağlarının orta meşəlik hissəsi

Nimru—яичница–qayğanaq

Səbil—образ–görünüş

Səbin—поэтому–ona görə

Şoqırd—ученик–şagird

Şoğ—интерес—maraq

Çoknəy zındəşon, nıvıştəy nıbe bə zıvoni ovc bey haştəni, əve tolışə zıvon ovc bey vırədə votey bəbe ki, nəsm bıedə. Sıxanon çı qəv- bə qəv qarde-qarde ıştə iminə formaşon qin kardə, sıxanon veyni morfoloji ovıjqımon kardey bedəni. Mande bə kali sıxanon etimaloqiya pexəvəyım pidə. Timsal: qəşti-//qəyşt// sıxanikuy; yəni nəvey, çalğard kardey mənə doydə. Bə ım predmeti //qəşti//  nomi doy bey məntiqi dəvıjqidə, yəni qə(y)şt kardə, ijən oqardedə. Qəşti roməkəsi, koəkə //qəştivon// nomi doyən səroste, çumçıko tolışə zıvonədə  -von ğuloğə bə sıxanion omujən bedə, sənətko nomi bə miyon bekardedə.

Bə //ğoymə// sıxani vir səğandəmon. Im sıxan //ğoym// sıxanikuy, yəni iminə variantış //ğoymə çu, do, lok// bıə. De soron, əsron bə //ğoymə// forma eqıniyə.

Bə //şoqırd//  sıxani  vir səğandəmon. Jıqo zındəm  ki, ım sıxan //şoğ//+ //qırd(ə)// sıxaniku bə miyon beşən. Mılxəs //şoğ bəkəsi qırdə kardey//. Yəni sıxanon həmə de jıqo ro bə əməl omən. Mande az çe  əmə sipirişonku, iyən Z.Əhmədzodə “Tolışə zıvon”  kitobədə vindəme ki,  ım sıxan bənəy //şoğord//i oko doə bedə. Bəzıne be ki, ım ijən çımı votə nıvıştəy nıbekuy.  Sıxan de əsron randə omə rəsə bə //şoğ(q)ırd// forma, nıvıştəy nıbeku çı qəv-bə qəv qardə, bənəy //şoğord//i oko doə bıə. Boçi? Linqvistikada bı holi  proqressivə assimilyasiya votə bedə, yəni navədə omə sait peşo omə saiti bə ıştə həvəndisə vardedə. Mılxəs //o// sədo //ı// sədo bə ıştə həvəndisə vardəşe, //ı// sədo bə //o// sədo oqardə. Jıqo hol bo şifahi zıvoni normalə hole.  Çumçıko dı qılə //o// sədo votey rohəte. Bəs ım dı qılə sədo arədə boçi //q// ne, //ğ// sədo oko doydən? Qirəm vir səğandəmon, bəvindemon ki, //q// sədo zıvonədə tıpedə, rusi zıvonədə bımi смычно- взрывной votə bedə, əve dı qılə zıvoni peştədə bə miyon beşə //o// sədo arədə aşişə //ğ// sədo oko doy rohəte, nekini zıvoni miyonədə tıpə //q// sədo.  İjən votedəm, nıvıştəyımon bəbəy, çı sıxanon sərostə forma bə əmə əvoy ərəsi. Co zıvononədəən jıqo holon veyin,  mılxəs sıxani nıvıştəy de çı əy votemoni tavut doydə, mande çı əv zıvonon nıvıştəyışon bıə, sıxani sərostə forma nıvıştəyədə mandə. Əve, boənən ıştə zıvoni həniyən nəsm məkəmon, bə assimilyasiya məbəmon, ıştə zıvonədə bınıvıştəmon, çı əmə sıxanon həniyən bə nızınə hol dənışon. Həməb tolışə zıvon ovc bıkə, hırdənonən bahandon, omuton.

Diana Montgomeri