ĞIRYƏTMANDƏ MOYNƏ

Nəğıl, nəğıl pevaştə,

Ostmoni qo dəvaştə.

Jəşe cıftə, Xansənəmi

Penc dandonış arıştə.

Qılə hestbe, qıləy nıbe. Dınyo dimədə odəm veybe. Çe əvon dılədə qıləy kosibə xıyzon hestbe. Merd ve qirinə cıvonbe. Doy lap çı bıno peyəvati. Kosibəti əkəy, ğıçi nun əstəni, ıştə xıyzoni nığo ədəy. Jenış qıləy reçinbe, qıləy reçınbe, hiç votənin ni! Bə həşi votedəbe: – “Tı beməşi, az beşum”, bə ovşumi voteydəbe: – “Tı beməşi, az beşum”.

Subayəti vaxti ve cıvonon çe əy dardiku mardedəbin. Kinə bə ve omә dayəvononış “ne” votışe. Iştə ısətnə kəxıvandış qəte. Bə iyəndı “con” votedəbin, “con” məsedəbin. Be iyəndı bəçəvon xırtə i cılmə nun nıəşi. Di cəmat çe əvon dətaspətətiku qəvbəpuri qəp jəydəbe. Çı xıyzoni co dardış nıbe. Merd vardedəbe, jen patedəbe -Xıdo ofəyə çiyonedə. Əmo..

Ruji çı rujon bə məholi xəbə rəsəy ki, ço qılə loti pəydo bə. Xəlxi moli dızdedən, bırnedən, hardedən. Hələ ım kamebənən, bə xəlxi kinə, vəyu sıxan ğandedən, piyarşiyedən. Damə bəkəsi qiy peştiku obınedən.

Cəmat bə tars dəşe ıştə vəyu, kinon coylinə bə kəno vanədəyn. Di

cıvonon bə i arə oməy ki, əvoni çı diyo bıtojnon. Peşo bə fik dəşin ki, hələ lotiyon qıləy beğıryətətişon kardəni, ğərəyz dizdi. Qavər ıştən beşin şin. Bıdə xun enımo.

Bə şımə çı kiyku bıvotım, çə cıvonə xıyzoniku. I ruj jeni bə ıştə şuəş vote:

-Merdə, az dılıme bışum bə ıştə dədə kə. Xəyli vaxte çe əvonım xəbə ni.

Merdi rayış doy. Jen dəro qıniye. Çe əy ro çı diy miyoniku – cəmat

qırdəbə vırəku dəvardedəbe. Bə ım vaxti ço qılə lotiyən roysə mandəbin.

Bə qəpbin. Jen dəvardeədə qıləy votışe:

-Çı xosə moynəy.

Əv qılə damə be:

-Odəmi dıliyən de ıştə bardedə.

Seminə qılə votışe:

-Xanımə moynə, əməni kəynə “ğonəğ” kardedəş?

Jeni in sıxanonış məsəy. Tikəyən de tovi poyəy.

Şanqəvəsəy bə kə oqardeədə lotiyon ijən bəyışon sıxan ğande.

Jen tanqənəfəs oməy beşe bə kə. Merdi çı jeni holədəş faməy ki, çiçsə bıə. Parsəşe:

– Məvuji bətınən jı sıxanışon votə?

Jeni bə həşəş jəy nıjənəy. Az çoknəy bo şıməm qəp jəy, əyən bo ıştə merdiş vote. Merdi xun bə ağu-ləxtə qıniye. Ğıyzin-ğıyzin votışe:

-Isət bəşem, ə beğiryəton bəkıştem.

Jen eqıniye bə merdi po. Binoş karde lovə karde, ğıbon-sədəğə şe.

Votışe:

-Bəştı sə çəvom. Məşi, əvon veyin, tı coyli. Bəvonı zu əvışkıni.

Tını bəjen bəkışten, çımı kəy xo bəkan. Bəni bə, şəni şə. Tikəy səbr

bıkə.

Merdi bə jeniş quş doy. Vindışe ağılmandə sıxan kardedə. Həmən

şome. Çokiş əve, maştənə ruji çəş bıkə.

Ruj oj be. Merdi ğıyz nıştəbe əve ki, ğıçiş harde, şe ıştə koy dumo…

Bə şımə çiçiku bıvotım, çı lotiyonku. Əvon zinəni recinə vəyu xəyləği yodo bekarde zınedənıbin. Har qılə iştə dılədə votışe:

– Az bəpe əv moynə kəy pəydo bıkəm.

De fikri har kəs bə i tərəf şe. Bə I vırə qırdə nıbin. Fikir-zikrşon çı əv jeni tono be.

Im jeni merd şe bəpeşt əv eşe bə so. Binoş karde bo so-bə dərıte.

Iminə loti oməy dəvardeədə əvış vinde. Iştə dılədə şoy-şoyış karde,

ıştən bə ıştəş vote ki, “məvuji bə ıştə orzu bərəsem”. De xıyoli nez be bə parçini, votışe

-Baxtəvəri jen, keynə əməni “ğonəğ” kardedəş?

Jeni hiç no-peqətış nıkarde, cəvobış doy:

-Şanqo sukon nahandə boyş. Merd bə co di şə. Imşanqo kədə əbıni.

İminə loti dıl kəşədə mandedənıbe ım cəvobi məse bəpeşt. Iştən-

bə ıştə votışe ki, “lap çok be coyli oməym. Hiç bə ıştə duston əvotınim

bəpe ımruj hiç bə çe əvon çəş nıçiyom”. Şoy-şoy karde-karde şe. Şəvış çəş karde.

Ləzi dəvarde. Dıminə lotiyən ro oməy çıyo eqıniye. Jen soədə ğabon şıştedəbe. Əlbəsaət zinəni ə “xosə moynəş” zınəy. Nez be bə

parçıni. Votışe:

-Xosə moynə, əməni kəynə rozi bəkardeş?

Jeni hiç no-peğətış nıkarde. Cəvobış doy:

-Sukon iminə hande saəti bəpeşt boyş. Kəxıvandən kədə əbıni.

Bə co vırə şə.

Loti ım sıxanonış məsəy, bə ıştə quşonış bovə nıkarde. Şoy-şoy karde-karde çə soyku diyəro be. Iştən bə ıştəş vote: – “Çok be coyli oməym. Hiç bə ıştə duston əvotınim. Bə çe əvon çəşən əçinim”.

Im lotiyən şe. Şəvış çəş karde. Saəti bədiqə seminə lotiyən çı jeni

kəş pəydo karde. Jeni bə ım lotişən vaxt doy; – “Peş sukəhandi boys”

Coştoni çominə lotiyən pısa siyə, yəxə siyə, de həzo koroği ım soş

pəydo karde. Əyən iştə vaxtış zinəy. Sıre-sıre, bəne ıştə bə se qılə həmroon, fikir karde-karde şe. Çoynənən çı iyəndıku bexəbə şəvışon

çəş karde.

Sanqəvoni merd oməy bə ıştə kə. Jen sıre-sıre beşe bəçəy və. Dasto-vış varde, merdi iştə dastonış şışte. Çəyo merdi vədəş çay xorəkış varde. Merdi hardışe. Çəyo parsəşe:

-Xəy bıbu! Imruj harujnəsə vey şoş. Çı xəbəye?

-Hiç, ımşanqo ço qılə “qonağ”ımon bəbe. Əve şoy-şoy kardeydəm.

– Kinə, hələ bıvot bunim, qo çiki hiyədəy?

Jen nışte merdi tono. Binoş karde, lap çı sıftəku tobə oxoy, az çoknəyım bo şımə qəpım jəy jəqoş bo merdi, qəpış jəy. Merdi tam-tami bə ımonış quş doy. Çəyo votışe:

-Kinə, ıştı sə xərob bə, çiçe? Çəyo, çımi dumo çoknəy bəbe?

Jeni dumoş qəp jəy:

-Şanqo mor-qənqəl hıte, az hıte nıznəym. Xəyli fikım karde. Bə jıqo

Ray oməym ki, əvon hukmən mıni pəydo bəkan. Az əvoni qılə-qılə

bə kə vanq kardedəm, tınən əvoni qılə-qılə bıkışt. Dədəku mandə

ğəməmən tij kardə. Tı niyo bəbeş bə kədə. İminə qılə bome. Tikəy

sıxan bəkamon, çəyo dıminə qılə kəybəş kuyəy, az iminə loti dəbənom bə ıştı bə kə. Bəvotem “Çımı şuyə oməy, bə kədə niyon bıbi”. Tı əy bəkışteş. Çəyo dıminə qıləən oməy, jəqo, seminə qıləən jəqo bəkışteş. Çominə qılə oməy, bəy bəvotem ki, az iştə şuyəm kıştə. Çe əy mardi bıbə şodə bə ru. Əv iminə mardi bəbrde. Dıminə qılə hozo bənomon. Əv oməy, bəy bəvotem ki, ıştı bardə mard ıştısə rə oqarde. İjən bıbə şodə. Bovəş nıkarde, bəvotem ki, çımı şuyə bə ıştə kəy vey həmrəğbe. Əve ki, çı kəyku co be zinedəni. Bə ım səfə çe əy lınqon bıbırniş bıdə ome nızıno. Jıqo-jıqo, mardon bədom bə ru şodoy. Seminə kərə şeədə tınən bəşeş dumo əy. Çominə lotiyən bəkışteş, bomeş. Rohət, asudə bəjiyemon.

Merdi bə jeni votəyonış quş doy. Rozi be. Şəv be. Tikəy dəvarde.

Kəybəşon kuyəy. Merd ovaşte bə çətonə kə. Jeni kəybəş oj karde.

Iminə loti dəşe bə kə. Jeni bəyış sırə diyən nişon doy. Bə lotiş vote:

-Tadi məqət. Polom dəparzıniyə. Hələ bıəni. Bıdə bıbu, bəhəmon,

çəyo…

Çıyo-çəyo tikəyşon sıxan karde. Bı vaxti kəybəşon kuyəy. Jeni

votışe:

-Vay, dədəm vay! Çımı şuə oməy. Tı dəşi bə kə.

İminə loti dəşe bə çəşmə. Çı çəşməku bə çəşmə bə hestbe. Kəxıvandə merdi əlbasaət ğəməş eqəte bə loti dıli sə.

Jeni kəybəş oj karde. Dıminə lotiş vadoy bə kə. Jeni bımişən bo iminə qılə votə sıxanonış vote.

Nıştin. Cıyo-çəyo tikəyşon sıxan karde. İjənən kəybəşon kuyəy.

Jeni votışe:

-Vay, çı kəxobiye! Çımı şuə oməy. Tı dəşi bə kə. Niyon bıbi. Qasbu qıləy çarəm karde.

Dıminə loti dəşe bə çəşmə. Kəxıvandə merdi əvışən kışte.

Pepuştışe bə kanə-kulə, noşe kəy kıçədə.

Ləzi dəvarde. İjənən kəybəşon kuyəy. Jeni seminə lotişən vadoy bə

kə. Seminə loti binoş karde bo jeni çəş-bəv peğande. Jeni votışe:

-Tadi məqət. Şəvışon çe əmə dastədə səni. Bıdə xorək bıbu. Tikəy

bəhəmon, çəyo….

Çıyo-çəyo xəyli sıxanışon karde. Ijənən kəybəşon kuyəy. Jeni jəşe

bə ıştə tonon:

-Vay, çımı şuə oməy! Haydə, dəşi bə kə. Niyon bıbi. Az qasbu

qıləy çarəm karde.

Seminə loti dəşe bə çəşmə. Merdi əvışən kışte. Pepuştışe bə kanə-

kula, noşe kəy bə kıçədə.

Mılxəs, jeni çominə lotişən vadoy bə kə.

Sə-zıvoni bəpeşt ımiyən tikəy çəş-bəvış peğande.

Jeni iştənış bekef barde. Loti xəbəş səy:

– Çiç bə? Kefı niy.

Jeni votışe:

-Hiç xəbə məston. Çoknəy şəv be, bənem çımı şuə oməy. Bətınım

sıxan doəbe. Vindıme rısvo bəbem. Çımı şuə mıni bəkışte. Votımeki, çokiş əve, az əy bıkıştom. Çımı sır foş nıbu. Maştə xəbən bıqəton, bəvoten şe bə co di, tobə ısət oməni. Əy çı arəku peqətəmon, əmə ıştə kefi bıkəmon. Çəyo merdım vanq karde ki, çoy biyə iyo. Çamçə pəydo karde zınedənim. Əv oməy bə kə dəşeədə ğəməm eqəte bəçəy dıli sə. Çe əy mardım pepuştə bə kanə-kulə, noəme bə kədə. Isət ıştiku əjom əve, tı çe əy mardi bobə şodə bə ru, boy. Çəyo rohət, amoxtə ışte koy bəvindemon.

Loti sıre-sıre votışe:

-Hejo ım? Azən votedəm, həlbət çiç bə. Çımı çəşonsə! Ənədə çı əv merdonədəm kıştə sədoəme bə ru. Imən çe əvonədə qıləy.

Jen dəşe bə kə. İminə loti mardış şıkırniye bə ım kə. Jeni əvış noy bə loti kul Ioti şe. Ləzi dəvarde, loti oqarde. Jeni əvış vindəcəğın votışe:

-Ay-hay! Mard ıştısə rə oqarde ki! Tı əvı şonıdoy?

Loti dılışbe damə bıbu, vindışe, rostiyən, əçəy sati bənav bardə mard əve olxartə kəy miyonədə.

Hədəyon mande. Şəkış barde piyəy.Nibardeyən nıəzıni. Jen cı dasto beəşi. Jeni bəyoş çəş peğande. Loti con bə larz dəşe. Jıqos vote:

-Bəştı xoto, əv sa kərəən oqardo, az ijən bəbam şobədom.

Bəle, jeni dıminə loti mardşən noy çəy kulisə. Loti mardış barde. Noşe çı ruy kəno. Iştə ğəməş bekarde. Se-ço kərəş eğəte bə mardi luz.

Votışe:

-Isət bəzıneş, mardə bə kə oqarde çiçe.

Mardış sədoy bə ru. Şoy-şoy karde-karde oqarde bə kə. Rəsəcəğın

çiç bıvindo çoke? Vindışe mard əvey, olxartə kəy miyonədə. Jenən nıştə bəmedə.

Loti xəbəş qəte:

-In beari zoə bear ijən oqarde?

-Ha, vindedəş ki, oqardə. Çımı şuə bə ıştə kəy vey həmrəğbe. Hiç

co vırədə mande nıəzıni. Tı bı səfən əy bobə, bə ru şonodoə çe əy səyən obırın, lınqonən. Bıdə oqarde nızıno.

Loti co çarəş nıbe. Jenikuyen dəvarde zinedənıbe. Əve tovədə

mande, mardış şodoy bə ıştə duş. Şe. Kəxıvandə merd çı kəyku beşe.

Eqıniye çı çominə loti dumo. Loti rəsəy bo ruy. Mardış noy bə zəmin.

Sıftə çe əy səş obıniye, şodoşe bə ru. Merd çı doy peşto bə ımon təmşo

kardedəbe. Loti ıştə koş orıxniye, votışe:

-Isət hinə heste, ijən oqard. Odəmi pıə quri jıqo bəsuten.

Hejo dılışbe ki, bə dumo oqardo, merd beşe çı doy peşto. Ğəməş

eqəte be loti dıli sə. Çəyo bəyış tov doy, eğandışe bə ru. Beşe oməy

bə ıştə kə. Bə ıştə jeniş “vey səğbi” votışe. Bə çe əy ğıryəti, ağli hədəyon

mande. Sıxanışon bə i vırə noy ki, çı ğəzyəku bəpe hiç xonəxo xəbə nıqəto. Binoşon karde ijənən bənəy navkonəni amoxtə jimon karde.

Se-ço ruj dəvarde. Diyədə pıç-pıç tasbəy ki, lotiyon qin bən. Hiç co diyonədən nin. Məvuji, əvonışon kıştə. Cəmati șoy-şoyış karde. Bə çe əvon kıştəkəsi conişon dıvo karde. Im jeni-şuyən ıştənışon jıqo barde ki, məvuji hiç çiykuşon xəbə ni. Tobə ısətən hiç kəs zınedəni ki, lotiyon

ki kıştəşe. Imi i qılə az zınedəbim. Əvımən bo şımə qəp jəy. Şımənən bo co kəson bıvotənən.

Ostmoniku se qılə sef eqıniye: qılə çımı, qıləy çı nəğıli bıvoti, qıləyən çe əy nıvıştəkəsi.

Nəğılbıvot: İbadi Musa(Şəğoləse,Lankon).

Comments

Be the first to comment on this article

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Go to TOP